Hoe traumaverwerking bij paarden niet zo veel verschilt als bij mensen.

update: rehabilitatie van ons traumapaard

Ons Jàzmin is inmiddels al weer 2 maanden bij ons. En veel gebeurt en geleerd in die 2 maanden, zowel het paard als wij.

Overprikkeling en gesloten

Jàzmin kwam zwaar overprikkeld en afgesloten bij ons. De eerste dag en de dagen daarna stonden bij haar vooral in het teken van ontalden: gapen, zuchten en ongeloof dat ze nu een forever huisje heeft waar ze tot rust mag komen. Daar waar ze slechts beperkt kon gapen de eerste dagen daar haar kaken zo vast zaten vanuit spanningen, lukt het vandaag de dag om ongegeneerd met de mond wagenwijd open te gapen. Spanningsklachten waren duidelijk zichtbaar op lint en touw, waarmee ze zeer slechte ervaringen mee heeft vanuit het verleden. En wanneer de spanning oploopt is (als je er oog voor hebt) het duidelijk te zien bij Jàzmin aan kleine signalen van het lichaam, zoals het trillen van de linker neusvleugel en adertjes die opzwellen. Ieder geluidje, beeld of onverwachte zaken als een vogel die binnen vloog gaf spanning en onrust. Zo hoog geladen was ze.

Het wantrouwen zit bij Jàzmin duidelijk op de mens, ze vertrouwd mij en mijn man voor 90-95% wat super is want daarmee kunnen we stappen zetten. Maar de momenten waarop triggers en flashbacks komen, die zijn pittig. Zoals toen de dierenarts moest komen in de eerste maand, de link tussen haar en pijn had Jàzmin snel gelegd want dit was de dierenarts die haar gebit bij de handelsstal had gedaan vorige maand. Jàzmin kwam al (schijn)aanvallend aangelopen. Schijnaanvallen kan een paard inzetten, net zoals de mens om je af te schrikken. Onder dat masker van ‘geweld en dreiging’ schuilt vooral de angst. Het eerste bezoek van de dierenarts redelijk goed weten om te buigen naar minder spanning en e.e.a. toestaan i.c.m. afleiding. De tweede keer was ik zelf niet goed gereguleerd en wist Jàzmin de dierenarts aan te vallen (goed afgelopen) door te willen bijten en te trappen. Gelukkig is mijn dierenarts niet de flauwste en zette door met veel ruimte en geduld.

Veiligheid van de kudde

Ook binnen een kudde staan is nieuw voor haar en vooral spannend. Na anderhalve maand was ze er klaar voor om écht in de kudde te gaan staan. Spannend en toch ook fijn. De laatste weken zie ik zelfs al iets brutaals van haar richting een ander paardje. Toch is ze er nog niet, want alertheid bij Jàzmin is er nog volop ook binnen de kudde. Soms zijn er de eerste momenten waarop ze durft te genieten in het zonnetje en de ogen toe te knijpen. De rangorde is bekend en daar heeft ze haar weg in gevonden. In beginsel liet ze zich nog wel eens insluiten en kreeg een trap met een lelijke wond op haar knie die extra aandacht verlangde. Dus wéér spannende momenten voor haar, wondspoeling en zalf/ spray. Met veel geduld, liefde en afleiding gelukt.

Om weer een beetje rust en veiligheid te bieden probeer ik haar te (co)-reguleren. Net zoals de kudde dit ook doet. Dit doe ik door zelf bewust te zijn van mijn eigen lichaamssensaties en door ontladingen na te bootsen als gapen, zuchten waardoor Jàzmin mee begint te ontladen van haar spanningen. De kudde helpt Jàzmin en elkaar door te co-reguleren, door te laten zien dat bepaalde zaken niet spannend zijn en door bij elkaar te blijven om het gevoel van veiligheid te vergroten.

De ui

De eerste laag van trauma is doorlopen en de volgende diepere lagen dienen zich aan. Samen gaan we die ontdekken en doorlopen waarbij ze alle tijd en ruimte krijgt bij ons. Ik vergelijk het vaak met een ui die je afpelt. De buitenste lagen gaan vrij gemakkelijk, de binnenste lagen gaan moeilijker en daar komen de tranen bij. Hoe dieper je naar de kern gaat hoe langzamer en zorgvuldiger je dit aanpakt. Ruimte voor gevoel, emoties en ruimte voor afleiding en ontspanning. Want niemand ook geen paard houdt het vol om constant in overlevingsmodus te blijven. En van die kleine ‘ontspanningsmomenten’ moet je het hebben in het helingsproces om voldoende op te laden om de volgende kleine grote stap te zetten.

Paarden zijn niet veel anders dan mensen

Traumawerk bij mensen is niet veel anders als bij de paarden, het gaat om vertragen, vertrouwen bouwen en veiligheid gaan ervaren. Om van daaruit de spannende ‘monsters’ aan te gaan en te verwerken. En ook wij hebben de kudde nodig (sociaal contact) om te kunnen co-reguleren. Héél veel mensen die ik in de praktijk zie zijn overprikkeld, gesloten en hebben diepe wonden die nu gezien en erkend mogen worden. Waarbij vertraging het sleutelwoord is.

Sommige innerlijke wonden zitten aan de oppervlakte en zijn zichtbaar van buitenaf andere wonden zitten diep en niet altijd duidelijk waar ze vandaan komen. En dat is niet erg want met de lichaamssensaties alleen kan je al werken om vertraagd stappen te zetten in het verwerkingsproces en daarmee meer (zelf)vertrouwen op te bouwen om écht weer in het leven te gaan staan en proberen te gaan genieten van alle mooie dingen in het leven. De weg hiernaar toe is uitdagend met hobbels en obstakels waardoor je soms het gevoel hebt dat je 2 stappen achterwaarts om daarna weer naar voren te gaan. Eenmaal de weg ingeslagen van traumaverwerking is er ook geen weg meer terug, want die oude patronen die werken niet meer.