Ben jij getriggerd?

Over triggers bij trauma’s

Zo is er niets aan de hand en zo heb je activering in je lichaam, sta je te rillen, te huilen, te schreeuwen, ontplof je, bevries je, heb je het warm of juist héél koud. Zo maar uit het niets, althans dat leek het. Maar zeer waarschijnlijk is het geactiveerd door een trigger.

Iedereen heeft triggers

Ieder mens heeft triggers, dat is niets om je voor te schamen. Een trigger kan van alles zijn; hoe iemand reageert, bepaalde geuren die je onbewust of bewust associeert met een gebeurtenis, bepaalde geluiden, dingen die je ziet, hoort, proeft. Eigenlijk alles wat via zintuigen nu waargenomen kan worden en waar ons brein dit associeert minder prettige ervaringen vanuit het verleden. Zo kan het hard afremmen van een auto op straat met piepende banden een automatische reactie oproepen van gevaar of dreiging. Bij mensen die aangereden zijn kan dit geluid een trigger zijn om de gevoelens en emoties weer te ervaren die ze hadden ten tijde van het ongeluk of kort daarna. Het gevoel dat ze hebben van in gevaar zijn. Het lichaam reageert hierop door middel van activatie: een verhoogde ademhaling, spierspanningen, rillingen, etc. De sensaties vanuit het verleden worden geactiveerd in het nu.

Regulatie bewuste trigger

Je hebt bewuste en onbewuste triggers. Een bewuste trigger heb ik vanuit mijn jeugd, deze kan nog altijd opspelen maar die heb ik wel onder controle. Ik weet het nog goed, ik zat nog op de basisschool in december tussen kerst en oudjaar. Het was schoolvakantie en ik was ziek. Heel typisch moest exact om de 2 uur overgeven. Ik lag beneden op de bank toen mijn moeder vroeg of ik soms mee wilde gaan naar het tuincentrum, uitverkoop van kerstspullen. “Ja hoor” antwoordde ik, “heb net overgegeven, dus kan er weer voor 2 uur tegenaan”. Ik had lichte koorts maar voelde me niet zo beroerd dat ik niet weg kon. Dus samen met mijn moeder naar het tuincentrum.

Wandelend in het tuincentrum, werd het mij op een gegeven moment zwart voor de ogen. Schijnbaar heb ik nog lopen roepen om mijn moeder en heeft zij mij tegen een betonnen pilaar aan zien lopen. Van dat moment tussen het roepen en tegen een betonnen pilaar aanlopen waarna ik knock out ging kon ik me niet herinneren, wel dat ik liep toen het zwart werd en daarna dat ik wakker werd met allemaal mensen om mij heen. Ik wilde direct omhoog en weg van die mensenmassa. Zo gezegd, zo gedaan. En iets verderop in het tuincentrum even gezeten en bijgekomen, daarna direct naar huis.

Later als ik ging winkelen met mijn moeder of anderen en ik kwam in een winkel terecht met leuke snuisterijen waaronder veel geurkaarsen, werd ik licht in het hoofd. Zo licht dat ik er duizelig van werd en bang was om neer te vallen, knock out te gaan. Raar dacht ik, maar later werd het me duidelijk. Dàt moment waarop ik weer bijkwam in het tuincentrum en zat bij te komen was in een gedeelte waar heel veel kaarsen stonden voor de verkoop met alle geuren die je maar kan bedenken bij kaarsen. Schijnbaar maakte mijn hersenen de associatie van de geur van bepaalde kaarsen met het knock out gaan in het tuincentrum. Tot op de dag van vandaag is die trigger van de geur van vele geurkaarsen in een winkel er nog steeds, maar heb ik geleerd om daar beter mee om te gaan. Ademhaling is daarbij een handig hulpmiddel, net als andere hulpbronnen die je op dat moment zelf kan inzetten. Bij mij helpt het door bijvoorbeeld direct aan iets anders te denken, een prettige ervaring, op het moment dat ik de activering in mijn lichaam voel en de duizeligheid voel opzetten. Door te denken aan een prettige ervaring maken mijn hersenen de activering minder in het lichaam omdat er andere sensatie in het lichaam komen. Bewegen helpt daar ook bij.

Onbewuste trigger

Soms heb je een onbewuste trigger. Deze had ik recent, waarbij ik nieuwsgierig genoeg ben om deze verder te onderzoeken. Tijdens een trauma opleiding was een medestudent aan het vertellen hoe zij er op dat moment instond. Haar reactie maakte iets los in mij (de trigger), ik voelde het in heel mijn lichaam. Ik begon te praten met een trilling in mijn stem, ik voelde trillingen in mijn benen. Ik begon te rillen over mijn hele lichaam. Ik had het warm en koud tegelijk, zweten en enorm veel spanning in de spieren. Ik kon het niet loslaten die onrust en sensaties in mijn lijf. Mijn lichaam vroeg om beweging, waarvan ik wist dat het die nodig had om te ontladen. Echter stond ik het mezelf niet toe om dat te doen. Waarom had ik deze reactie? Ging toch niet over mij, maar over een ander? Toch resoneerde ik enorm op het verhaal van mijn medestudente. Vervolgens kreeg ik een appje van een andere studente, die het zag gebeuren bij mij en vroeg hoe het ging met me. Nu tijdens coronatijd hebben we online lessen. Dat appje was dé druppel en gelukkig ook. Ik stond me eindelijk toe om even weg te gaan uit de les, mijn beeld uit te zetten en op dat moment stroomden de tranen over mijn wangen. Wat gebeurt hier, dacht ik maar stond het beperkt toe. Beperkt, omdat ik niet wilde dat anderen dit meekregen. Ik liep naar de honden toe, zij troosten mij wanneer ik dat nodig heb. Nu beginnen ze te blaffen en willen spelen, dus gauw terug naar binnen om geen aandacht naar mij toe te trekken. Een kop thee zetten, dat hielp al wat meer maar weg was het nog niet. Ik voelde het nog in mijn lichaam. Terug naar de online les, gelukkig ze gaan net met pauze, 15 minuten. Die pauze was voor mij nu wel een vorm van toestemming om nu wel naar buiten te gaan, naar de paarden in de sneeuw. Door buiten in de sneeuw bij mijn paarden bezig te zijn, merk ik op dat mijn lichaam tot rust komt. Het rillen dat nu nog aanwezig is in mijn lichaam is van de kou en niet meer van de trigger die een trauma heeft aangeraakt bij mij. Ik word weer rustig en kan na de pauze de les hervatten.

Leerpunten

Wel zitten hier gelijk leerpunten in voor mij en punten die ik verder ga onderzoeken, tenslotte is het leven één grote leerschool en ben je dus nooit uitgeleerd.

• Wat was de trigger in het verhaal van de medestudente dat zo op mij resoneerde? Was het haar ‘uitbarsting’? Ik weet dat ik fel kan worden op gevloek of woede uitbarstingen, vroeger maar al te vaak meegemaakt in het gezinsleven. Dat is een trigger maar die heeft nog niet eerder tot zo’n lichamelijke reactie geleid. Was het haar ultieme verlangen naar rust? Bij mij kwam op dat moment namelijk direct mijn verlangen naar voren voor een ‘licht en luchtig’ leven, iets waar ik het laatste jaar vooral mee bezig ben om dit vorm te geven én waar ik al stappen in maakte. Dus waarom dan deze trigger? Maar goed, de hoeveelheid trauma die ik in mijn leven heb meegemaakt is natuurlijk niet in een jaar of in een paar jaar actief daarmee bezig te zijn ineens weg. Je leert te leven mét trauma, dat heeft je gevormd en gebracht tot de persoon die je nu bent. Met zijn negatieve kanten maar zeker ook met zijn positieve kanten.
  

• Waarom stond ik niet direct de zelfregulatie van mijn lichaam toe? Mijn lichaam wilde bewegen om die spanning in het lijf kwijt te raken. Een hele natuurlijke beweging, die dieren ook maken na een activering in het reptielenbrein (dreiging/ gevaar). De sensaties die ik ervaarde kwamen uit het limbische brein, waar allee emoties en gevoelens in opgeslagen liggen. Echter mijn overlevingsmechanisme was door die activering automatisch in werking getreden en dat houdt bij mij in: gevoelens en emoties mogen er niet zijn. Dat mocht vroeger niet in ons gezinsleven en dus heb ik in mijn leven geleerd dat die gevoelens en emoties alleen voor mij zichtbaar mogen zijn. Dat heb ik altijd zo gedaan, bij het overlijden van mijn paard, bij de impact van de trauma’s in mijn leven. En als ik uit de les ging, wat zou een ander dan wel niet denken? Zo zie je hoe hardnekkig een overlevingsmechanisme is, voordat je dat uit je systeem hebt…. Want het is mogelijk om een andere strategie aan te leren.
  
  Het gaat erom dat je je lichamelijke sensaties (in mijn geval het trillen, rillen, huilen, spanning in de spieren) gaat koppelen aan de neo-cortex (ons 3e brein), om dit weer in het bewustzijn te brengen zodat je met gebruik van de neo-cortex gaat beseffen dat je nu niet in het moment van je traumatische ervaring zit, maar dat je net wel een trigger hebt gehad die dat gevoel oprakelde in je lichaam. Dan kan je er ook makkelijker op reageren in de toekomst door zelfregulatie van het lichaam, bijvoorbeeld bewegen toe te staan of om een hulpbron in te schakelen die je zelf kan oproepen. Wees in ieder geval nieuwsgierig om te ontdekken wat die trigger was als dat niet een bekende trigger voor je was.
  

• Hulpbronnen eerder inzetten. Wat ben ik blij dat ik hulpbronnen heb en ze ook steeds meer en eerder weet in te zetten. Jij hebt ze ook! Soms moet je hier even tijd voor nemen om ze te vinden voor jezelf zodat je ze kan inzetten wanneer dat nodig is. Een hulpbron is iedere vorm van ondersteuning, dat kan zijn in de vorm van een persoon, een dier, een positieve (vakantie)herinnering, een plek in de natuur, noem het maar op. Door een hulpbron in te schakelen komen de bijbehorende sensaties van die hulpbron en geven het lichaam weer vertrouwen en ontspanning. Voor mij zijn er een aantal hulpbronnen, te weten:

• de natuur

• mijn paarden

• mijn honden

• mijn katten

• mijn woning

• mijn herinnering aan de omhelzing met mijn vader in zijn ziektebed

Zolang het maar iets is wat je een goed gevoel geeft, positieve sensaties die je voelt in je lichaam wanneer je hieraan denkt. Wat voor jou een veilige plek is. Foto’s kunnen het beeld van de hulpbron versterken, voor mij is fysiek naar de paarden gaan het meest effectief maar als dat niet mogelijk is beschrijf ik een situatie waarin ik samen met mijn paarden bezig ben in de natuur.

Het moment dat ik eindelijk mezelf toestond om te ontladen was buiten in de natuur én bij mijn paarden. Een dubbele hulpbron waarbij de trigger als sneeuw voor de zon verdween.

Tips bij triggers

Wat kan helpen bij triggers zijn bijvoorbeeld onderstaande of een combinatie daarvan:

• Ga bewegen, laat je lichaam doen waar hij behoefte aan heeft (mits veilig)

• Ga de natuur in, natuur is helend

• Zet een kop thee, geen koffie want de cafeïne kan juist opzwepend werken

• Erken dat de trigger en de bijbehorende activatie er is en dat die er mag zijn. Dat dit niets te maken heeft met het huidige moment, het nu, maar dat het iets van het verleden is waar nog werk aan zit

• Zoek de warmte en de liefde van je dieren op, zij spiegelen en steunen je met onvoorwaardelijke liefde

• Schrijf op welke sensaties je ervaart en welke associaties je maakt met het verleden. Welke handeling, woordkeuze of ander iets was de trigger voor deze sensaties?

• Muziek luisteren en meezingen

• Hulpbronnen inschakelen

Conclusie

Vroeger vond ik het verschrikkelijk om triggers te hebben, die ook nog eens zichtbaar waren voor anderen. Nu ben ik blij dat ze er zijn, dat ik bewust word van bepaalde triggers en hoe die te reguleren. En ben ik té nieuwsgierig naar de onbewuste trigger die laatst opspeelde, die wil ik verder onderzoeken en gaan reguleren mocht deze nogmaals optreden in een situatie. Voor mij de beste remedie is in ieder geval het lichaam zelfregulatie te laten doen (in mijn geval vaak bewegen) én hulpbronnen inzetten.

Hulpbronnen kunnen dus helpen de impact van triggers te verminderen. Je lichaam en geest zijn slim genoeg en in staat om nieuwe strategieën te ontwikkelen in plaats van de bekende overlevingsstrategie te blijven hanteren.

Wil je erachter komen wat jouw triggers en hulpbronnen zijn en hoe dit toe te passen, en wil je meer tips over hoe om te gaan met triggers? Neem dan contact met me op of kijk op www.zenacoaching.nl

Want deze ervaringsdeskundige traumacoach weet uit eigen ervaringen wat triggers kan doen met je. En ik help je ze te leren reguleren.